Luy sinh ngày 25.04.1214. Cha là vua Luy VIII và mẹ là bà Blanche de Castille. Luy được rửa tội tại Poissy, nên ký tên là Luy de Poissy.
Ngay từ thơ ấu, Luy đã hấp thụ từ người mẹ thánh thiện và đầy nghị lực một nền giáo dục hoàn hảo. Bà thường khuyên con: “Con ơi, mẹ yêu con nhất đời, nhưng mẹ thà thấy con chết ngay bây giờ trước mặt mẹ, còn hơn thấy con phạm tội trọng mất lòng Chúa”. Năm 12 tuổi, vua cha từ trần, ngài lên nối ngôi cha gọi là Luy IX. Vì nhỏ tuổi, mẹ ngài nắm quyền nhiếp chính. Bà đưa con tới Reims để được phong vương ngày 01.12.1226. Nhiều lãnh chúa chống lại quyền cai quản của thái hậu, nhưng bà đã cương quyết đương đầu với mọi thử thách và huấn luyện lòng đạo đức cho Luy.
Năm 20 tuổi, Luy kết hôn với quận chúa Marguerite de Provence, nổi tiếng về lòng đạo đức, tinh thần và sắc đẹp. Tới tuổi trưởng thành, Luy lãnh lấy quyền cai quản quốc gia và càng tỏ ra đạo đức hơn. Hàng ngày, ngài trung thành đọc kinh nhật tụng, tham dự thánh lễ và thăm viếng các bệnh xá. Ngài ăn chay suốt mùa vọng, mọi thứ sáu trong năm và mọi ngày vọng mừng lễ Đức Mẹ.
Có người kêu trách nếp sống đạo đức của ngài, lấy lẽ rằng nó làm hại cho việc nước, ngài trả lời: “Nhiều người kỳ cục quá, họ cho việc siêng năng cầu nguyện của ta là một trọng tội và rồi họ sẽ chẳng nói năng gì nếu ta để giờ đi săn bắn vui chơi”.
Mỗi chiều thứ bảy, ngài có thói quen rửa chân cho một số người nghèo khổ, bệnh tật và mời họ ăn cơm với ngài. Vị đại thần bực bội, một lần kia ngài hỏi ông: “Một là bị phong cùi, hai là phạm một tội trọng ngươi chọn đàng nào?”.
Viên quan trả lời: “Hạ thần thích 30 tội trọng hơn là bị cùi”. Vua nói: “Ngươi dại quá! Không có một bệnh nào ghê tởm bằng tội trọng, vì phạm tội trọng thì giống hệt như quỷ sứ”. Thần dân dưới quyền vua thánh thiện được hưởng an bình thịnh vượng.
Vua Luy còn triệu tập đoàn binh thánh giá hai năm sau đó. Cuộc xuất chinh mang lại thành quả ban đầu. Nhưng tháng 04.1250 ngài bại trận và bị bắt làm tù binh. Sau khi tự do, ngài qua Palestina cho đến khi mẹ ngài qua đời ngày 26.11.1252, mới trở về tiếp tục công cuộc trị nước.
10 năm sau, vua Luy xuất chinh lần thứ hai. Tháng 07.1270, ngài cùng binh sĩ từ Aigues Mortes tới Châu Phi. Vài tuần sau đó, ngài bị bệnh đậu lào và qua đời tại Tunis ngày 15.08.1270 trong bình an.
Lm. Sta-nít-la-ô Nguyễn Đức Vệ
