Trong văn học dân gian, người mẹ hiện lên qua những hình ảnh bình dị mà thân thương: con cò, bờ sông, giọt mồ hôi lam lũ. Câu ca dao:
“Cánh cò cõng nắng cõng mưa,
Mẹ tôi gánh cả một đời gió sương”
vẽ nên bức tranh sống động về người mẹ Xưa – tảo tần, hy sinh, hết lòng vì con. Tuy vậy, khi soi chiếu vào đức tin Kitô giáo, ta nhận ra: hình ảnh mẹ nơi ca dao dân dã ấy chỉ như một thoáng phản chiếu dịu dàng, một nét phác nhẹ nhàng của tình mẫu tử cao trọng nơi Đức Maria và trọn hảo hơn nơi Đức Maria – Mẹ Thiên Chúa, Đấng đã gánh lấy cả một đời gió sương thiêng liêng để đồng hành cùng Con của mình.
Trước hết, câu ca dao gợi nhớ đến mẹ trong đời thường. “Cánh cò cõng nắng cõng mưa” là hình ảnh quen thuộc của người phụ nữ nông dân. Cánh cò nhỏ bé nhưng bền bỉ, dãi dầu qua bao mưa nắng, để lo miếng cơm manh áo. Đó chính là bóng dáng mẹ hiền : lặng lẽ gánh vác, chấp nhận mọi nhọc nhằn, chỉ mong con cái khôn lớn nên người. Tiếp đến, “Mẹ tôi gánh cả một đời gió sương” đã nâng nỗi vất vả ấy thành một hành trình trọn kiếp.
Nuôi con chẳng quản chi thân
Bên ướt mẹ nằm, bên ráo con lăn
Chỉ vài câu ngắn ngủi, nhưng đã khắc họa trọn vẹn tấm lòng mẹ: chịu phần gian khó, nhường điều tốt đẹp cho con. Hình ảnh giản dị mà cảm động ấy trở thành nền tảng để ta hiểu sâu hơn về tình mẹ – một tình yêu không bao giờ cạn.
Tuy nhiên, trên tất cả, hình ảnh Đức Maria – Mẹ Thiên Chúa – mới là đỉnh cao của tình mẫu tử. Nếu người mẹ trong ca dao gánh lấy nắng mưa của cuộc đời thường, thì Đức Maria lại gánh lấy cả gió sương cứu độ. Khi thưa “Xin vâng” trong ngày Truyền Tin, Mẹ đã bắt đầu bước vào hành trình của đau khổ và hy sinh: từ khi bồng bế Con trốn chạy sang Ai Cập, cho đến lúc đứng lặng dưới chân Thập Giá. Lời tiên báo của cụ Simêon: “Một lưỡi gươm sẽ đâm thâu tâm hồn Mẹ” (Lc 2,35) đã ứng nghiệm, biến cả cuộc đời Mẹ thành hiến lễ tình yêu. Nếu mẹ trần gian gánh lấy cơm áo cho con, thì Mẹ Maria đã gánh lấy cả đau khổ và hiến dâng để Con Thiên Chúa hoàn tất ơn cứu rỗi nhân loại.
Đỉnh cao nỗi đau của tình mẫu tử là khi Đức Maria đứng dưới chân Thập Giá, tim tan nát khi thấy Con chịu treo trên thập hình. Nỗi đau ấy cũng là dấu chỉ tình yêu tuyệt đối Mẹ dành cho nhân loại.
Khi đặt cạnh nhau, ta thấy hình ảnh mẹ trong ca dao thật cảm động, nhưng vẫn còn giới hạn. Chỉ nơi Đức Maria, tình mẹ mới đạt đến mức cao trọng và thiêng liêng tuyệt đối: tình yêu không chỉ nuôi dưỡng sự sống tự nhiên, mà còn cộng tác vào việc ban tặng sự sống vĩnh cửu cho nhân loại. Vì thế, Mẹ Maria chính là mẫu gương, là điểm quy chiếu cao quý để mọi người mẹ trần gian tìm thấy sức mạnh và ơn gọi của mình.
Thánh Monica cũng là tấm gương: kiên nhẫn cầu nguyện cho con trai Augustinô, và chính những giọt nước mắt ấy đã góp phần biến người con lạc lối thành đại thánh của Giáo Hội.
Câu ca dao ấy đã khắc họa nên một chân dung thật cảm động về mẹ trong đời thường – như cánh cò dãi dầu, như tấm lưng gánh cả một đời gió sương. Nhưng khi hướng cái nhìn lên Đức Maria, ta nhận ra một tình mẫu tử cao trọng hơn: Mẹ đã gánh lấy cả đau thương để cùng Con dệt nên ơn cứu độ. Và nơi Thánh Monica, ta thấy bóng dáng tiếp nối của tình mẹ thánh thiện, kiên trung.
Từ ca dao dân dã đến Kinh Thánh nhiệm mầu, từ cánh cò lam lũ đến Mẹ Maria cao trọng, tất cả cùng ngân vang một thông điệp bất hủ: tình mẹ là hy sinh, là tình yêu bất diệt.
Đọc lại những vần thơ ấy, lòng ta chợt dâng lên niềm biết ơn sâu thẳm: biết ơn mẹ đã gánh cả một đời gió sương, và Mẹ Thiên Chúa đã cưu mang nhân loại.
Để rồi, mỗi chúng ta được mời gọi sống hiếu thảo, sống yêu thương, và trở thành “cánh cò” chở che cho nhau – như cách mẹ đã từng chở che cho ta.
“Trong đời sống thường ngày, đôi khi chúng ta vô tình làm mẹ phải rơi nước mắt. Vì thế, khi mẹ còn sống, hãy chăm sóc mẹ, nhất là lúc ốm đau. Và khi mẹ đã qua đời, ta tiếp tục tưởng nhớ đến mẹ bằng lời cầu nguyện, để tình con không dừng lại ở dương thế, mà còn nối dài đến cõi vĩnh hằng.”
“Mỗi năm con thắp đèn trời,
Cầu cho cha mẹ sống đời với con.”
Tâm Băng
