(Lc 13, 1-9)
Mùa Chay, mùa tập luyện chiến đấu thiêng liêng, mùa biến đổi và cũng là mùa hoán cải. Chúng ta đã đi vào giữa Mùa Chay Thánh, Lời Chúa hối thúc chúng ta phải làm công việc quan trọng nhất trong mùa này là thống hối ăn năn tội lỗi và trở về với Chúa. Tin Mừng và bài Thánh Thư chú trọng đến đề tài “hoán cải” với lời kêu gọi cảnh tỉnh. Lời cầu nguyện của các Giáo phụ dạy chúng ta thưa cùng Chúa: “Lạy Chúa, xin thương con, vì con là kẻ có tội!“
Sau hai tuần sám hối, ý thức mình là kẻ tội lỗi, chúng ta lấy những lời trên làm của mình, và can đảm cùng với Chúa Giê-su bước vào trong sa mạc của Mùa Chay Thánh. Cả ba bài Kinh Thánh hôm nay, chúng ta đã thấy lòng từ bi của Chúa khẩn thiết kêu gọi chúng ta hãy giác ngộ, thú nhận tội lỗi và cầu xin ơn tha thứ của Thiên Chúa, Đấng đầy lòng xót thương.
Tin vào lòng Chúa thương xót không phải là dễ, vì khi có biết bao chuyện buồn đẫm lệ trước mắt chúng ta: các thảm kịch về thiên tai như bão tố, lũ lụt, động đất, sóng thần, gây ra biết bao cái chết thương đau. Những vụ tai nạn hàng không, khủng bố giết người giã man hơn … Chúng ta vẫn hát với niềm tin rằng: “Chúa nhân từ và thương xót“. Có người hỏi, lòng nhân từ và tình thương xót của Chúa ở đâu, khi trái tim con người bị tan nát bởi những cái chết đau thương của người thân, của anh em đồng loại … thật khó để chúng ta xác tín rằng Thiên Chúa yêu thương và muốn điều tốt cho nhân loại.
Vấn nạn giả thiết rằng, sự bất hạnh xảy đến với con người là đáng. Vì vậy, khi chúng ta chứng kiến những người bị bệnh nan y hoặc chết đột ngột, người đời hỏi: “Họ đã làm gì sai chăng?” Hay có sự trừng phạt tức khắc mà họ phải hứng chịu? Đây không phải là điều Chúa Giê-su nói trong Tin Mừng.
Vậy, làm thế nào để có thể chấp nhận và sống sự khác biệt giữa lòng thương xót của Thiên Chúa và sự bất hạnh của con người? Chúng ta còn nhớ việc Thiên Chúa giải thoát dân Ngài ra khỏi Ai Cập và cho họ đi qua Biển Đỏ ráo chân không? Liệu còn nhớ Thiên Chúa dẫn dắt dân Ngài qua sa mạc, nuôi dân bằng bánh bởi trời, và uống nước từ tảng đá vọt lên để dân đi đến tận Đất Hứa không? Chỉ cần nhớ lại những hành động Thiên Chúa trợ giúp con người, như thư I Cô-rin-tô, Thánh Phao-lô tiên báo trước đời sống Ki-tô hữu, những người đã được rửa tội trong Chúa Ki-tô là Đá tảng tuôn trào mạch nước sự sống và nuôi dưỡng bằng bánh bởi trời. Nhưng làm thế nào để chúng ta tin vào lòng trung thành của Thiên Chúa và giúp chúng ta tin vào tình yêu Chúa khi bất hạnh tấn công con người?
Thánh Lu-ca kể lại cho chúng ta bình luận của Chúa Giê-su về hai biến cố thời sự lúc đó. Biến cố thứ nhất là cuộc nổi loạn của vài người Ga-li-lê bị quan Phi-la-tô đàn áp giết chết; biến cố thứ hai là ngọn tháp tại Giê-ru-sa-lem bị sụp đổ làm cho 18 người thiệt mạng; hai biến cố bi thảm này khác nhau, một do con người tạo ra, và một do tai nạn. Người đương thời Chúa Giê-su thường có tâm thức nghĩ rằng, tai nạn đã đổ xuống trên các nạn nhân, bởi vì họ đã phạm lỗi trầm trọng. Trái lại, Chúa Giê-su nói: “Các người cho rằng những nạn nhân người Ga-li-lê-a kia là những kẻ tội lỗi hơn tất cả mọi người Ga-li-lê-a ư?… Hoặc 18 nạn nhân kia là những kẻ lỗi phạm hơn tất cả mọi người dân Giê-ru-sa-lem chăng?” (Lc13,2.4). Thay vì kết luận đơn giản coi sự dữ như là hình phạt của Thiên Chúa, Chúa Giê-su hồi phục lại hình ảnh chân thực của Thiên Chúa là Ðấng tốt lành, không muốn sự dữ; Người còn yêu cầu đừng coi những tai họa đó như là kết quả trực tiếp của tội lỗi cá nhân. Người nói: “Các ông tưởng rằng những người Ga-li-lê ấy là những kẻ tội lỗi nhất ở xứ Ga-li-lê cho nên mới đáng hình phạt như vậy ư?” Và Chúa Giê-su kết luận cho cả hai trường hợp như sau: “Không phải thế. Tôi nói cho các người biết, nếu các người không ăn năn hối cải, các người cũng sẽ phải chết như vậy” (Lc 13,3.5). Chúa Giê-su muốn dẫn những kẻ lắng nghe Người đến kết luận về sự cần thiết phải ăn năn trở lại.
Khi cái chết tấn công chúng ta, đức tin không cho chúng ta những lời giải thích hoặc an ủi chúng ta yên tâm, nhưng đức tin hỏi chúng ta: chúng ta đã làm gì trong cuộc đời khi đang phải đối diện với cái chết vây quanh ta, bất hạnh và đau khổ tấn công và chạm đến ta?
Để làm rõ lời kêu gọi hoán cải, Chúa Giê-su dùng dụ ngôn cây vả. Đã ba năm nay, cây không sinh quả. Như chúng ta, những người đã được hưởng lợi quá lâu từ ân sủng của Thiên Chúa mà không đáp trả cách hào phóng. Chủ vườn nói với chúng ta rằng, điều này đã quá đủ. Và bây giờ người làm vườn chưa ưng nhận sự phán xét của Thầy nên trả lời: “Thưa ông, xin để cho nó một năm nay nữa, tôi sẽ đào đất chung quanh và bón phân; may ra nó có quả chăng, bằng không năm tới ông sẽ chặt nó đi” (Lc 13, 9), đúng là năm án treo, một năm hồng ân. Trong hội đường Na-da-rét, chính Chúa Giê-su với sứ mạng được ủy thác đến công bố năm hồng ân. Năm chúng ta đang sống đây là Năm Thánh Lệ Thường 2025, một năm chúng ta được Chúa thi ân giáng phúc. Sự chết không tấn công một cách mù quáng, nhưng là lời mời gọi chúng ta hoán cải đời sống.
Vâng, lạy Chúa, khi con nhìn thấy những gì xảy ra trên thế giới, các tai nạn gây đau đớn cho nhân loại và đau khổ đến anh em của con, con nghe thấy giọng nói của Chúa nói với con: “Hãy sám hối ngay ngày hôm nay. Tận dụng Năm Thánh này, Năm Hồng Ân, năm Ta chăm sóc con để con có thể sinh trái“. Amen.
Lm. An-tôn Nguyễn Văn Độ
