Vatican News
Đức Thánh Cha giải thích rằng bản chất của đối thoại liên tôn đích thực là sự cởi mở và chân thành lắng nghe nhau. Cuộc đối thoại này nảy sinh từ sự khao khát của Thiên Chúa đối với trái tim con người và từ sự khao khát Thiên Chúa của nhân loại. Đó là một cuộc đối thoại không giới hạn ở một địa điểm cụ thể – “không phải trên núi này cũng không phải ở Giêrusalem” – mà đúng hơn được thiết lập “trong Thần Khí và Chân Lý.”
Ngài nhắc lại rằng Tuyên ngôn Nostra Aetate dạy chúng ta hãy nhìn nhận tín đồ của các tôn giáo khác như những người bạn đồng hành trên hành trình hướng đến chân lý; tôn trọng sự khác biệt đồng thời khẳng định tính nhân văn chung của chúng ta. Ngài nhắc lại nguồn gốc Do Thái của Kitô giáo và đề xuất một loạt chủ đề mà tất cả các tôn giáo có thể cùng nhau hợp tác: sinh thái học, cuộc chiến chống chủ nghĩa cực đoan tôn giáo, và trí tuệ nhân tạo. Cuối cùng, ngài mời gọi các tín đồ của mọi tôn giáo hãy cùng nhau hành động, truyền tải tinh thần hữu nghị và hợp tác giữa các tôn giáo cho thế hệ tương lai, bởi vì đó chính là trụ cột đích thực của đối thoại. Ngài kêu gọi “đừng để bất cứ điều gì chia rẽ chúng ta”.
Mở đầu buổi Tiếp kiến, cộng đoàn cùng lắng nghe đoạn Tin Mừng Thánh Gioan (4,21-24):
Khi ấy, Đức Giêsu nói với người phụ nữ xứ Samaria: “Này chị, hãy tin tôi: đã đến giờ các người sẽ thờ phượng Chúa Cha, không phải trên núi này hay tại Giêrusalem. Các người thờ Đấng các người không biết; còn chúng tôi thờ Đấng chúng tôi biết, vì ơn cứu độ phát xuất từ dân Do Thái. Nhưng giờ đã đến – và chính là lúc này đây – giờ những người thờ phượng đích thực sẽ thờ phượng Chúa Cha trong thần khí và sự thật, vì Chúa Cha tìm kiếm những ai thờ phượng Người như thế. Thiên Chúa là thần khí, và những kẻ thờ phượng Người phải thờ phượng trong thần khí và sự thật”.
Và Đức Thánh Cha bắt đầu bài giáo lý như sau:
Anh chị em thân mến!
Anh chị em, những người hành hương trong đức tin và là đại diện của các truyền thống tôn giáo khác nhau thân mến!
Tôi muốn đặt lời Chúa Giêsu nói với người phụ nữ Samari – “Thiên Chúa là thần khí, và những ai thờ phượng Người phải thờ phượng trong thần khí và sự thật” (Ga 4,24) – ở trọng tâm của bài suy tư trong buổi Tiếp kiến chung dành cho chủ đề đối thoại liên tôn hôm nay. Trong Tin Mừng, cuộc gặp gỡ này mặc khải bản chất của cuộc đối thoại tôn giáo đích thực: một sự trao đổi được hình thành khi con người mở lòng ra với nhau trong sự chân thành, biết lắng nghe và làm phong phú lẫn nhau. Đó là một cuộc đối thoại nảy sinh từ cơn khát – khát vọng của Thiên Chúa về tâm hồn con người và khát vọng của con người về Thiên Chúa. Tại giếng nước Sykhar, Đức Giêsu vượt qua những rào cản văn hóa, giới tính và tôn giáo, mời người phụ nữ Samari bước vào một sự hiểu biết mới về việc thờ phượng – không còn giới hạn vào một nơi chốn cụ thể – “không ở trên núi này hay tại Giêrusalem” – nhưng được thực hiện trong Thần Khí và sự thật. Giây phút ấy đã nêu bật cốt lõi của đối thoại liên tôn: khám phá sự hiện diện của Thiên Chúa vượt ngoài mọi biên giới và lời mời gọi cùng nhau tìm kiếm Người với lòng kính trọng và sự khiêm tốn.
Sáu mươi năm trước, ngày 28 tháng 10 năm 1965, Công đồng Vatican II, với việc ban hành Tuyên ngôn Nostra aetate, đã mở ra một chân trời mới của cuộc gặp gỡ, sự tôn trọng và lòng hiếu khách thiêng liêng. Văn kiện rạng ngời ấy dạy chúng ta gặp gỡ các tín đồ của tôn giáo khác không phải như những người xa lạ, nhưng như bạn đồng hành trên con đường tìm kiếm chân lý; biết tôn trọng những khác biệt khẳng định tính nhân văn chung của chúng ta; và nhận ra trong mọi tìm kiếm tôn giáo chân thành, một sự phản chiếu của Mầu nhiệm thần linh duy nhất bao trùm toàn thể thụ tạo.
Đặc biệt, chúng ta không được quên rằng trọng tâm đầu tiên của Nostra aetate là hướng đến thế giới Do Thái mà Thánh Gioan XXIII đã mong muốn tái lập mối quan hệ ban đầu. Lần đầu tiên trong lịch sử Giáo hội, một văn kiện tín lý trình bày về cội nguồn Do Thái của Kitô giáo được hình thành, điều không thể chối bỏ dựa trên nền tảng Kinh Thánh và thần học. Một “mối dây thiêng liêng gắn kết Dân của Giao ước Mới với dòng dõi Ápraham. Do đó, Giáo hội Chúa Kitô nhìn nhận rằng, theo kế hoạch cứu độ của Thiên Chúa, khởi đầu của đức tin và sự tuyển chọn của mình đã được thể hiện nơi các tổ phụ, ông Môsê và các ngôn sứ” (Nostra aetate, 4). Vì thế, Giáo hội “luôn ghi nhớ di sản chung với người Do Thái, và được thúc đẩy không phải vì những lý do chính trị nhưng vì đức ái Tin Mừng, lên án mọi hình thức hận thù, bách hại và chủ nghĩa bài Do Thái dưới bất kỳ hình thức nào và do bất kỳ ai gây ra”. Từ đó đến nay, tất cả các vị tiền nhiệm của tôi đều đã lên tiếng chống lại chủ nghĩa bài Do Thái bằng những lời lẽ rõ ràng. Tôi cũng khẳng định rằng Giáo hội không dung túng và kiên quyết chống lại chủ nghĩa bài Do Thái, trên nền tảng của chính Phúc Âm.
Hôm nay, chúng ta có thể ngắm nhìn với lòng biết ơn tất cả những gì đã được thực hiện trong sáu thập niên đối thoại giữa người Công giáo và người Do Thái. Thành quả ấy không chỉ nhờ kết quả của nỗ lực con người, nhưng do sự trợ giúp của Thiên Chúa chúng ta – Đấng mà theo xác tín Kitô giáo chính là sự đối thoại. Chúng ta không thể phủ nhận rằng trong hành trình ấy cũng đã có những hiểu lầm, khó khăn và xung đột, nhưng những điều này chưa bao giờ ngăn cản cuộc đối thoại tiếp tục. Ngay cả ngày nay, chúng ta không được để hoàn cảnh chính trị và một số bất công làm mất tình bạn của chúng ta, nhất là khi chúng ta đã đạt được rất nhiều thành tựu cho đến nay.
Tinh thần của Nostra aetate tiếp tục soi sáng hành trình của Giáo hội. Giáo hội nhìn nhận rằng mọi tôn giáo đều có thể phản chiếu “một tia sáng của chân lý chiếu soi mọi người” (số 2), và tìm kiếm câu trả lời cho những mầu nhiệm lớn lao của kiếp người; do đó, đối thoại không được chỉ mang tính trí tuệ, mà còn mang tính tâm linh sâu sắc. Tuyên ngôn mời gọi tất cả tín hữu Công giáo – các giám mục, linh mục, tu sĩ và giáo dân – chân thành tham gia vào việc đối thoại và hợp tác với các tín đồ tôn giáo khác, nhận ra và cổ võ tất cả những gì là thiện hảo, là chân thật và là thánh thiện trong các truyền thống ấy. Điều này ngày nay lại càng cần thiết trong mọi thành phố trên thế giới, nơi mà do sự di chuyển của con người, các nền văn hóa và tôn giáo của chúng ta được kêu gọi gặp gỡ và cùng nhau sống huynh đệ. Nostra aetate nhắc chúng ta rằng đối thoại đích thực bén rễ trong tình yêu – nền tảng duy nhất của hòa bình, công lý và hòa giải – đồng thời kiên quyết bác bỏ mọi hình thức phân biệt đối xử hay bách hại, khẳng định phẩm giá bình đẳng của mọi con người.
Vì thế, anh chị em thân mến, sáu mươi năm sau Nostra aetate, chúng ta có thể tự hỏi: chúng ta có thể cùng nhau làm gì? Câu trả lời thật đơn giản: cùng hành động! Hơn bao giờ hết, thế giới hôm nay cần sự hiệp nhất, tình bạn và cộng tác của chúng ta. Mỗi tôn giáo đều có thể góp phần làm giảm bớt đau khổ của nhân loại và chăm sóc ngôi nhà chung của chúng ta – Trái đất của chúng ta. Các truyền thống của chúng ta dạy về chân lý, lòng cảm thông, hòa giải, công bằng và hòa bình. Chúng ta phải tái khẳng định việc phục vụ nhân loại trong mọi thời khắc. Cùng nhau, chúng ta cần cảnh giác trước việc lạm dụng danh Thiên Chúa, lạm dụng tôn giáo hay chính đối thoại, cũng như trước nguy cơ của chủ nghĩa cực đoan và duy tín tôn giáo.
Chúng ta cũng phải đối diện với việc phát triển có trách nhiệm của trí tuệ nhân tạo: nếu được hình dung như một sự thay thế cho con người, nó có thể vi phạm nghiêm trọng phẩm giá vô biên và tước bỏ trách nhiệm luân lý căn bản của con người. Các truyền thống tôn giáo của chúng ta có thể đóng góp to lớn vào việc nhân văn hóa công nghệ và hướng dẫn việc sử dụng nó để bảo vệ các quyền căn bản của con người.
Như chúng ta đều biết, các tôn giáo dạy rằng hòa bình khởi đầu trong trái tim con người. Theo nghĩa đó, tôn giáo có thể đóng vai trò nền tảng. Chúng ta phải khơi dậy lại niềm hy vọng trong đời sống cá nhân, trong gia đình, khu phố, trường học, làng mạc, quốc gia và toàn thế giới. Niềm hy vọng này được đặt nền trên niềm tin tôn giáo của chúng ta – niềm xác tín rằng một thế giới mới là điều có thể.
Sáu mươi năm trước, Nostra aetate đã mang đến hy vọng cho thế giới sau chiến tranh. Hôm nay, chúng ta được mời gọi tái lập niềm hy vọng ấy trong một thế giới bị tàn phá bởi chiến tranh và môi trường bị tổn hại. Chúng ta hãy cộng tác, bởi khi hiệp nhất, mọi sự đều có thể. Hãy làm sao để không gì có thể chia rẽ chúng ta. Với tinh thần ấy, tôi một lần nữa bày tỏ lòng biết ơn đối với sự hiện diện và tình bạn của anh chị em. Chúng ta hãy trao lại tinh thần hữu nghị và hợp tác này cho thế hệ tương lai, vì đó là nền tảng thật sự của đối thoại.
Giờ đây, chúng ta cùng dừng lại cầu nguyện thinh lặng trong giây phút: lời cầu nguyện có sức biến đổi thái độ, tư tưởng, lời nói và hành động của chúng ta.
Cuối buổi tiếp kiến, Đức Thánh Cha cùng các tín hữu hiện diện đọc Kinh Lạy Cha bằng tiếng Latinh và ngài ban phép lành cho tất cả mọi người.
Nguồn: Vatican News
